Tez Hazırlama

Tez Nasıl Yazılır? 12 Adımda Kolay Tez Yazma

tez nasil yazilir

Araştırma ve fikri savunma yeteneğinizin bir göstergesi olan tez, lisans ve üzeri süreçlerde mezuniyet şartı olarak kabul edilir. Tez yazma süreci, belirli planlama ile yapıldığında kusursuz bir şekilde tamamlanabilir. Tez yazımı aşamalarını şu şekilde formüle ederek kolay bir şekilde çalışmanızı tamamlayabilirsiniz. Dilerseniz, tez nasıl yazılır? Sorusunun detaylarına inelim;

  1. Tez konusunu seçme
  2. Tez konusunu sınırlandırma
  3. Hipotez oluşturma
  4. Araştırma yönteminin belirlenmesi
  5. Taslak planın oluşturulması
  6. Geçici kaynakça hazırlama
  7. Literatür taraması
  8. Veri toplama
  9. Tez yazımına başlama
  10. Veri analizi ve tartışma
  11. Sonuç
  12. Tez kılavuzu oluşturma
turnitin intihal raporu al

1.Tez Konusu Seçme

İçindekiler

İlk olarak araştırma tezinin konusu seçin. Seçilen konunun, araştırmacıyı zorlamaması ve uzun süre üzerine odaklanabileceği bir mesele olması gerekir. Eğer daha önce hiç bilmediğiniz ya da duymadığınız ya da ilgilenmediğiniz bir konu üzerine tez yazmaya çalışırsanız, tez yazma süreniz uzar. Tez konusunu seçerken aynı zamanda konunun daha önceden düşünülmemiş olmasına özen gösterin ve literatüre yeni bir kaynak olarak sunacağınızı unutmayın.

2.Tez Konusunu Sınırlandırma

Tez konusunu diğer tezlerden farklılaştırmak ve özgün olabilmesini sağlamak için, konuyu sınırlandırın. Araştırmacıların konuyu seçtikten sonra yaptığı en çok hata, tezlerinde çok temel düzeyde sayılabilecek bir sonuç içermeleri ya da varsayımlarının diğer tezlerin yaptığından pek de bir farkının olmamasıdır. Bu durumdan kaçınabilmek için, seçtiğiniz konuyu çok daha dar bir şekilde ele alın. Örnek vermek gerekirse:

  • Avrupa Birliği ülkelerinde 2020 pandemi sonrasında artan enflasyon döneminin AB dış ticareti üzerindeki etkileri.
  • Covid-19 pandemisi sonrası artan enflasyonla değişen AB-Çin ticaret ilişkileri

İlk konu başlığında araştırmacı olarak Avrupa Birliği’nin dış ticaret ilişkileri üzerinde bir araştırma konusu seçildi ancak ikinci konu başlığında konuyu yalnızca AB ve Çin arasında sınırlandırarak daha spesifik bir konu alındı.     

3.Hipotez Oluşturma

Araştırmacıların tezlerini özgün ve daha önce araştırılmamasını sağlayan en önemli şey hipotezler, yani varsayımlardır. Hipotezler, bilimsel araştırmalar ile test edilebilen ifadelerdir. Araştırma boyunca toplanan bütün veriler, sunulan hipotezin doğrulanması ya da çürütülmesi için kullanılır. Hipotez, bir araştırmanın odağında yer alır ve iddia olarak sunulur. Literatür taraması boyunca öğrenilen bilgiler ve toplanan notlar ile hipotezini değiştirebilirsiniz. Yalnızca yanı hipotezi savunmaya çalışmayın. Ensek davranın ve mümkünse seçeceğiniz kaynakçalar ile sıkça değişebilecek bir hipotez oluşturun.

4.Araştırma Yönteminin Belirlenmesi

Tez planlama sürecinde istenilen sonuca varmak için kullanılacak yöntemler seçmeli ve buna göre hazırlık yapmalısınız. İki türlü araştırma yöntemi bulunur:

  • Nicel araştırma yöntemi: İstatistik ve sayısal veriler ile ölçülebilen araştırmalar
  • Nitel araştırma yöntemi: Gözlem, söylev, durum analizi ve odak görüşmelerine dayanan araştırmalar

Tezinizde seçilen konuyu nasıl araştırdığınızı ve hangi yöntemleri kullandığınızı belirtmeniz gerekir. Anket, gözlem, mülakat, istatistik, röportaj ve benzeri farklı araştırma yöntemleri bulunur. İnsan kaynağının kullanıldığı araştırma yöntemleri çok daha uzun sürebilir. Anketlerde özellikle belirli sayıda insanla görüşülmesi ve toplanan bilgilerin tek tek işlenmesi gerekir. Örneğin anket kullanılacak bir tezde en az 500 insan ile konuşulurken, istatistiklerden ve gözlemlerden yararlanan tezlerde yalnızca kaynakları okumak yeterli. Bu nedenle seçtiğiniz konuda hangi araştırma yöntemini belirleyeceğiniz çok önemlidir.

5.Taslak Planın Oluşturulması

Taslak plan, araştırmacının nihai planı değildir. Taslak planlar (bir diğer adıyla geçici planlar), tez konusunun gidişatına göre değişebilen planlara denir. Araştırmacı olarak, gerektiğinde izleyeceğiniz yolu değiştirebilmelisiniz. Literatür taraması sırasında öğrenilen bilgiye göre taslak plan oluşturmaya özen gösterin. Araştırma ile ilgili detaylandırma oldukça taslak planda büyük değişiklikler yapılabilir.

6.Geçici Kaynakça Hazırlama

Bu kaynakça, araştırmacının konu derinleştirmeden oluşturabileceği temel bir literatür taramasına denir. Kaynakları seçerken mümkün olduğunca birinci elden olmasına özen gösterin ve dolaylı kaynaklardan kaçının. Eğer hipoteziniz için halen yeterli veri toplayamıyorsanız, sürekli yeni kaynaklar ekleyin. Kaynakçayı en başından belirler ve buna göre hareket etmeye çalışırsanız, araştırmanız boyunca çok zorlanabilirsiniz. Örneğin seçtiğiniz kaynağın konusu, teziniz ile yakın ilişkili olmadığını fark edebilir, şüpheli ya da kalitesiz bir kaynak seçmiş olabilirsiniz. 

7.Literatür Taraması

Literatür taraması, araştırmacının en çok dikkat etmesi gereken aşamalardan birisidir. Literatür taraması, aynı zamanda kaynaklarınızı okumaya başladığınız aşamadır. Bu aşamada, kullanabileceğiniz bütün alıntıları not etmeli, önemli ya da yararlı gördüğü bölümleri işaretlemeli ve öğrenmeye başlamalısınız. Literatür taraması sırasında hipoteziniz artık son halini almış olur. Çünkü araştırmacı olarak bu aşamada önceki bilimsel çalışmalar arasında daha önce sunulmamış ya da geliştirebileceğiniz bir alan aramalısınız. 

8.Veri toplama

Veri toplama, araştırmacı olarak bilgilerinizin tamamını edindiğiniz aşamadır. Anket, görüşme ve mülakat gibi yöntemlere bu aşamada başlanır. Kullanacağınız veriler nitel veriler ise, gözlem ve genellikle insan kaynaklı verileri kullanılır. Nicel verilerde ise, daha önceden hazırlanmış, istatistiki ve sayısal ölçekli verilerden yararlanılır.

9.Tez Yazımına Başlama

Literatür taramanızı tamamladıktan ve verileri topladıktan sonra tez yazma kısmına geçin. Araştırmacı, okumaları ve tez yazma süreci arasında zaman vermeden yazmaya başlamalıdır. Tezin “Giriş” bölümünün yazımını en sona bırakın. Tezlerin giriş bölümleri, bütün araştırmayı özetler ve tezin son bölümlerinden alıntılar içerebilir, bu yüzden, giriş bölümünün en son yazılması tavsiye edilir.

10.Veri Analizi ve Tartışma

Toplanan verilerinizi uygun yöntem ile analiz edin. Toplanan istatistiksel bilgileri ve değerlendirmesini yaparak anlatın. Bu aşamada tablo ve grafiklerden yararlanmanız verilerinizi daha inandırıcı yapacaktır. Bulgularınız doğrultusunda araştırma probleminiz ile ilişkilendirerek tartışın.

intihal dusurme hizmeti

11.Sonuç

Tezin sonuç kısmında araştırmayı özetleyin ve bütün niteliklerini anlatın. Hipotezini nasıl desteklediğinizi, yöntemleri nasıl kullandığınızı anlatın ve analizini tamamlayın. Sonuç bölümünde yalnızca tezi özetlemeyin. Okuyucu, tezi sadece sonuç kısmından anlayabildiği gibi, diğer bölümlerde okuyamayacağını bulgulara da erişebilmelidir.

12.Tez Kılavuzu oluşturma

Tezinizi tamamladıktan sonra üniversitenin size sunduğu kılavuza uygun bir şekilde tezi şekillendirin. Üniversitedeki tez hocaları bu konuda size yardımcı olabilir. Tezin bölümleri şu şekildedir;

  1. Tez Kapağı
  2. Etik Kurul Onayı
  3. Tez Teşekkür Bölümü ve Tez Önsöz
  4. Özet / Abstract
  5. İçindekiler Kısmı
  6. Kısaltmalar
  7. Tez Giriş
  8. Yöntem ve Bulgular
  9. Analiz ve Tartışma
  10. Sonuç
  11. Kaynakça
  12. Ekler

Tez Yazma Hangi Aşamalardan Oluşur?

  • Özgün bir araştırma konusu seçme
  • Konunun sınırlandırılması ve detaylandırılması
  • Hipotez (Varsayım) oluşturma
  • Araştırma yönteminin belirlenmesi (anket, gözlem, istatistik, mülakat, röportaj ve benzeri)
  • Taslak (Geçici) plan hazırlama
  • Geçici bir literatür kaynakçası oluşturma
  • Literatür taraması (okuma)
  • Tez yazımında kullanılacak notların alınması
  • Tez yazımına başlama

Tez Nedir?

Tez (bir diğer adıyla sav), bilimsel yöntemler ile araştırmacı tarafından ortaya atılan, belirli ön bilgilere dayanan, mevcut bilgiler ile çelişmeyen ve varsayım barındıran akademik yazılara denir. Tez, literatüre kaynak olarak sunulur. Tezlerde ön bilgilere dayalı olmayan, ispatlanamayacak ve doğru kabul edilen bilgiler ile çelişebilen ifadeler yer almaz. Tezler, lisans ve üzeri öğrencilerin araştırma yapma, bilime katkı sağlama ve araştırılmamış bir konu üzerine kaynak sunmasına katkı sağlar. Araştırmalarda, bir iddia (Hipotez) ileri sürülür ve araştırmacı bu iddiasını nicel ya da nitel bilgilere dayanarak ispatlamaya çalışır.

Devamı: Tez Nedir

Tez Yazarken Nereden Başlanır?

Tez yazarken araştırmacı önce giriş paragrafından değil, ana paragraftan başlamalıdır. Giriş paragrafında bulunan ana fikri barındıran cümle, tezin bütününü ifade eder. Giriş paragrafı tezin yazım sürecine göre değişebilir ve yeni bilgiler eklenebilir. Bu nedenle araştırmacının giriş paragrafını tezin sonuç bölümünün de ardından yazmalı, giriş paragrafında araştırma konusunun özeti bulunmalıdır.

Tez yazarken izlenmesi tavsiye edilen süreç şu şekildedir:

  • Gelişme
  • Sonuç
  • Giriş-Abstract (Öz)

Bir Tezde En Az Kaç Kaynak Olmalı?

Tez yazım sürecinde, kullanılması gereken kaynakça sayısı ortalama en az 15 ila 20 civarındadır. Araştırmacı, kaynakça bölümünde belirttiği bütün kaynaklara, tez içerisinde yer vermelidir. Eğer kaynaklara tezde yer verilmeden belirtilmiş ise, tezin sunulduğu üniversite heyeti tezi kabul etmez.

İlginizi Çekebilir: Tez Konusu Bulma

Tez Yazarken Paragraf Başı Yapılır Mı?

Evet, tez yazarken, araştırmacı her paragraf başına satır başı yapmak zorundadır. Satır başını, Microsoft Word dosyası için bir “Tab” uzunluğunda seçmelisiniz. Tezlerdeki yazım dili Türk Dil Kurumu’nun belirlediği yazım kurallarına göre hazırlanmalıdır. Buna göre, kullanılan yazım türü (APA, Chicago, MLA ve benzeri) ne olursa olsun, paragrafların başına satır başı kullanmanız gerekir.

Tezin Yüzde Kaçı Alıntı Olabilir?

Tezde kullanılan alıntı oranı ortalama en fazla yüzde 15 olmalıdır. Pek çok üniversite, alıntı oranı yüzdesini kendileri belirler. Bazı üniversiteler için bu oran yüzde 20 kadar olabilmekteyken, bazı üniversiteler ise intihal sınırını yüzde 10 olarak belirleyebilir.

Keşfedin: Tez Yazım Kuralları

Tez Yazmak Kaç Ay Sürer?

Tez yazma süreci lisans tezlerinde ortalama 2 ay sürer. Yüksek lisans tezleri daha kapsamlı olabildiği için bu süre ortalama 6 aya kadar uzar. Tez hazırlama süreci konu seçimi, varsayımların oluşturulması, literatür taraması ve not alma süreçleri ile birlikte daha uzun sürebilir. Sayısal verilere dayalı araştırmalar, anket ve görüşmelerin kullanıldığı araştırmalardan genelde daha kısa sürer.

Parayla Tez Yazmak Suç Mu?

Evet, parayla tez yazdırmak ya da yazmak, kanunen dolandırıcılık suçuna girmektedir. Parayla tez yazdığı ya da yazdırdığı tespit edilen kişiler için dolandırıcılık davası açılarak, 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ya da para cezası verilir.

İlgili İçerik: Tez Çıktısı Nasıl Olmalı

Tez Yazacaklara Öneriler

  • Araştırmacı olarak tezinizin metnini anlaşılır ve açık bir dil ile yazın. Komplike ve tek okunuşta anlaşılmayan cümleler yerine, yazılan ifadelerin okuyucuya kolay bir şekilde aktarabilecek kelimeler seçin.
  • Tezde araştırmanın bütün basamakları ve sonuçları, okuyucuda herhangi bir soru işareti bırakmamalı. Bu nedenle her zaman hipoteziniz çerçevesinde açıklamalar yapın.
  • Tezinize tam anlamıyla hâkim olmalı, sorulabilecek soruların cevapları tezin içerisinde yer vermeye özen göstermelisiniz. Tez sonucunu kolay bir şekilde açıklayabilmeli ve savunabilmelisiniz.
  • Tez için zorlanabileceğiniz yöntemlerden kaçının. En zor yöntemlerden birisi olan anket ve röportaj, çok fazla insan ile görüşme gerektiren metotlardır. Eğer hipoteziniz için insan kaynağı bulmakta zorlanırsanız ya da gerekli değil ise bu yöntemleri seçmeyin.
  • Tezde paragraflar arasında anlam bütünlüğü sağlayın. Yeni bir konuya geçiliyorsanız konuyu yeni bir bölümde sunun.
  • Tez yazımı süreci boyunca çok organize ve disiplinli bir şekilde hareket edin. Sabahın erken saatlerinde beyin çok daha üretken olabildiği için bu saatlerde tez yazılması tavsiye edilir.
  • Tez yazma sürecine olabildiğince erken başlamanız gerekir. Tez yazma süreci 2 ay sürebildiği gibi, 1 yıla kadar da uzayabilir. Hayatınızdaki başka sorunların ya da gelişmelerin tez yazma sürecine olan etkisinden korunmak için teze bir an evvel başlamanız gerekmektedir.
  • Adım adım tez yazmak, her zaman daha iyidir. Tez yazarken, bütün süreci adım adım hesaplayın. Önceden hazırlıklı olunan süreçler her zaman daha hızlı sonlanır.
  • Önceden planladığınız tez yazma sürecinize her zaman uyun. Planlı bir şekilde hareket etmeden, farklı yollara saparsanız, almak istediğiniz sonucu alamayabilirsiniz.

İşinize Yarayabilir: Tez Örnekleri

Tez Bitince Ne Olur?

Tez yazımı sürecini bitiren öğrenciler, tez hocaları ile iletişime geçmelidir. Tez hocaları ile birlikte tezin üzerindeki son revizeler tamamlandıktan sonra, yazılan tez üniversite heyetine sunulur. Heyet, tezin kurallara uygun olup olmadığını, seçilen konunun doğru bir şekilde sunulup sunulmadığını kontrol eder ve intihal oranını da göz önüne alarak değerlendirir. Heyette bulunan jüriler, tez hakkında kabul, revize ya da ret kararı verir. Tez kabul edildikten sonra öğrenci sınavdan geçer ve mezuniyet için gerekli şartı sağlamış olur.

Keşfedin: Tez Kabul Edilmezse Ne Olur

turnitin intihal raporu al