SPSS analizi, birçok bilimsel çalışmanın yöntemi olarak kullanılan niceliksel ve niteliksel araştırmalarda bulguları değerlendirmeye yarayan bir analiz türüdür. SPSS analizi ile deney grubuna ilişkin birçok farklı bulgu elde etmek mümkündür. SPSS analiz yaptırma hizmeti ile akademik hayatınızda birkaç kez yapacağınız analizi kolayca yaptırabilirsiniz.
SPSS analizi yapılırken araştırılan odak noktaya ilişkin analize konu olan deney grubunun yanıtları ile birlikte elde edilen sonuçlar araştırma hipotezinin doğruluğunu da ortaya koyar. Bu nedenle etkin bir şekilde SPSS analizi yapılması nicel ve nitel araştırmalarda sıkça başvurulan bir yöntemdir.
SPSS analizi yapılabilmesi için SPSS programının aktif olarak kullanılabiliyor olması gerekir. Programın lisansının satın alınmasının yanında program kullanma becerisi de gereklidir. Aklınıza gelebilecek her türlü araştırmada SPSS programından faydalanmak mümkündür.
SPSS Analiz Yöntemleri Nelerdir?
İçindekiler
SPSS analiz yöntemleri farklı araştırma grupları için oluşturulan çeşitli yöntemlerdir. Araştırmalar temelde iki kategoriye ayrılır. Bu kategoriler nitel ve nicel araştırma kategorileri olarak bilinir. Araştırmanızın hangi kategoriye girdiğini tespit ettikten sonra uygun analiz yöntemini de seçebilirsiniz.
Temel SPSS analiz yöntemleri asıl adı ile istatistik analiz yöntemleridir. Aşağıda yer alan her bir istatistiksel analiz yöntemi araştırmanın çeşidine göre tercih edilmelidir. SPSS analiz yöntemleri;
1.Betimsel Analiz
Betimsel analizin temel amacı bulguların doğrudan değil yorumlanmış hali ile araştırma sonunda ortaya konulmasıdır. Betimleme tasviri de yorumlama uygulamasından gelmektedir. Bu yöntem ile veriler daha açık ve net bir şekilde ifade edilebilmektedir.
2.Çıkarımsal Analiz
Çıkarımsal analizin amacı küçük bir örneklemden hareketle daha büyük gruplar hakkında çıkarım yapabilmektir. Bir örneklem üzerinden daha büyük bir grup hakkında kararlar almak üzere yapılan araştırmalarda çıkarımsal analiz kullanılır.
3.Fark Analizi
Fark analizi değerlendirilen iki grup arasındaki temel farklılıkları göz önüne çıkarmaya hedefleyen bir analiz türüdür. Fark analizi yapılırken varyans analizi, t testi gibi testlerden faydalanılır.
4.İlişki Analizi
İlişki analizi iki grup ya da değişken arasındaki bağlantının boyutunu olumlu ya da olumsuz olma durumunu ortaya koymak için başvurulan analiz türüdür.
5.Tahmin Analizi
Tahmin analizi belirli bir hipotezin doğruluğunu test etmeye yönelik yapılan tahmine dayalı bir bulgunun gerçekliğini ispatlamaya odaklanan bir analizdir.
SPSS analiz yöntemi belirlerken araştırmanız hem nitel hem de nicel form taşıyorsa bu durumda analiz yöntemini de karma olarak tercih etmeniz gerekir. SPSS analizinin tam olarak işlevinin ne olduğunu bir örnekle açıklayalım. Basitçe 10 kişilik bir sınıftaki öğrencilerin başarı oranlarını hesaplamak istediğinizi varsayalım.
Öğrencilerin her bir ders için başarı oranlarını cinsiyet faktörünü de göz önünde bulundurarak verisel bağlamda elde etmeniz gerekir. Elinizdeki veri seti ile SPSS üzerinde;
- Öğrencilerin not açıklığını,
- Notları arasındaki yüzdelik farkı,
- Genel öğrenci ortalamasını,
- Ders bazında öğrenci ortalamalarını,
- Sınıfın ortalamasını,
- Cinsiyet bazında başarı oranlarını ve benzeri birçok bulguyu birkaç basit yöntemi uygulayarak elde edebilirsiniz.
SPSS analiz yöntemleri ile hipotez testleri, veri madenciliği, araştırma verilerinin değerlendirilmesine ilişkin regresyon analizleri ve çok daha fazlası yapılabilir. Yöntemlerin her biri SPSS programında yer alan ana menü üzerinde bulunmaktadır.
SPSS programını kullanırken test araçlarını araştırmanızın nitel ya da nicel olmasına göre seçmeniz gerekir. Tam da bu noktada araştırmanıza uygun veri değerlendirme araçları seçmediğinizde araştırmanızın bulgular bölümünde anlamsız sonuçlar elde etme riskiniz ortaya çıkar. Bu nedenle SPSS programı kullanımı yönünden öncesinde eğitim gerektiren programlar arasında yer almaktadır.
SPSS Analizi ile Neler Yapılabilir?
- Grup açıklığı, medyanı, ortancası vb. matematiksel bulgular
- Hipotez testleri
- Regresyon analizleri
- Güvenilirlik analizleri
- Varyans analizleri
- Kovaryans analizleri
- Çoklu cevap setleri
- Korelasyon analizleri
- Cinsiyet, yaş benzeri özelliklerin dağılımı
- Faktör analizi
- Ki kare testleri
- Parametrik testler
- Parametrik olmayan testler
İlgili İçerik: SPSS Programı Ne İşe Yarar?
Yukarıda yer alan test ve teknikleri kullanarak SPSS yardımı ile bir araştırmadaki veri setinden sandığınızdan çok daha fazla bulgu elde edebilirsiniz. Veri setlerinin sizler için sunabildikleri basitçe gözle görülenden çok daha fazlasıdır.
Veri setinde yer alan her bir değişkenin başka bir değişken ile arasındaki bağın boyutu, başka bir ifade ile bağ bulunup bulunmaması gibi hususlar gözle anlaşılamayabilir. Basit matematiksel bulgular küçük araştırma gruplarında elle elde edilebilse de büyük araştırma gruplarında soruna neden olabilir.
Etkili bir SPSS kullanımı ile dakikalar içerisinde yukarıdaki testlerden faydalanarak veri analizini tamamlayabilirsiniz. Basit bir örnek verelim. Sigara kullanımının yaş faktörüne bağlı olarak kullanım yaygınlığını araştırdığınızı düşünelim. Elinizde 100 kişilik bir nicel araştırma veri seti olduğunu varsayalım.
Veri setindeki her bir katılımcının değişkenlere verdiği yanıtları SPSS programına girdikten sonra yaş faktörü ile sigara kullanımı arasındaki bağı test edebilir, sigara kullanımı ve eğitim arasında bir ilişki olup olmadığına bakabilir ve benzeri birçok işlem yapabilirsiniz.
Elinizdeki hipotezin doğruluğunu test etmek için sigara kullanımı ile aile ilişkilerine dahi bakmanız mümkündür. Veri setinizde yer alan bilgiler ışığında birçok farklı faktör arasındaki bağı kontrol edebilir, farklı testler gerçekleştirebilir ve anlamlı sonuçlar elde edebilirsiniz.
SPSS Analizi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Veri girişi sırasında veriler hakkında doğru ve kesin bilgi girişi yapılmalıdır.
- Verilerin nitel ya da nicel olmalarına bağlı olarak değer girişi yapılmalıdır.
- Veri girişi yapılırken verilerin değerleri (Label) mutlaka eklenmelidir.
- Analiz yapılırken SPSS içerisinde yer alan her testten değil sadece araştırmanın türüne uygun olan testlerden faydalanılmalıdır.
- Analiz sırasında elde edilen bulgular arasındaki bağlantının sayısal değerlemesi yapılmalıdır.
- Veri seti oluşturulurken katılımcılardan elde edilen bilgiler etik bir şekilde elde edilmelidir.
- Analiz yapılırken ölçüm düzeylerini doğru belirlediğinizden emin olun.
- Ondalıklı veriler bulunuyorsa virgül ile ayırmalısınız.
SPSS analizi veri setinin büyüklüğüne bağlı olarak 15 dakika ile 3 saat arasında sürebilir. SPSS analiz süresini belirleyen başka bir unsur ise araştırmacının programa ne kadar aşina olduğudur. SPSS programını sürekli kullanan bir araştırmacı analiz yaparken kullanacağı grafik ve testleri kolayca seçer ve program üzerinden birkaç tıklama ile analiz işlemini tamamlar.
Analiz işlemi tamamlandıktan sonra ise analiz bulgularını değerlendirmek ve hipotez doğruluğunu test etmek araştırmacının kendi gözlem yeteneğine kalmış bir durumdur. Araştırmacı veri seti üzerinden yaptığı testler ile elde ettiği bulguları değerlendirerek araştırmasını tamamlayabilir.
SPSS’i Kimler Kullanır?
SPSS uygulamasını sosyal bilimler alanında faaliyet gösteren araştırmacılar sıklıkla kullanır. Araştırmacıların araştırmaya konu olan hipotezlerini test etmek üzere ellerindeki veri setini değerlendirmek için başvurdukları ana yardımcı SPSS’dir.
SPSS ile hipotez test etmek SPSS programı kullanımını detaylı bir şekilde bilmeyi gerektirdiğinden sosyal bilimciler için ayrıca eğitimi alınması gereken bir husus olarak değerlendirilir.
SPSS kullanmak için mutlaka sosyal bilimci olmak gerekmez. Herhangi bir sosyal araştırmada elde edilen bulguların değerlendirilmesi ve veri analizi yapılması için farklı alanlardan da araştırmacılar tarafından kullanılabilir.
Teknik yeterlilik gereken SPSS programı herhangi bir eğitim olmadan kullanılabilen bir uygulama değildir. İlk bakışta karmaşık gibi görünen programının ön yüzü ve kullanıma olanak tanıyan menüsü kolayca kavransa da arayüzü üzerinden işlem yapmak için eğitim şarttır. Arayüzün kullanılma gerekliliği ise temelde bilgisayar dili ile SPSS kullanımının daha detaylı bir analize imkan tanıyor olmasıdır.
SPSS İle Anket Analizi Nasıl Yapılır?
SPSS anket analizinde farklı birçok grafik ve analiz yapmanıza imkan tanıyan bulgu değerlendirme seçeneklerine sahiptir. Programın menüsü üzerinde yer alan regresyon analizi benzeri seçenekler yardımı ile anket sonuçlarını katılımcıların herhangi bir özelliklerine göre değerlendirebilirsiniz.
Anketlerde elde edilen bulgular değerlendirilirken çok yönlü bakış açısına sahip olmak gerekir. Bir anketin değerlendirilmesi için ise öncelikle anket sonuçlarının uygun testlerden geçirilmesi şarttır. SPSS programı ile anket analizi dakikalar içerisinde tamamlanabilir. Anket analizi program ile tamamlandıktan sonra mevcut hipotez ile anket bulgularından elde edilen analiz karşılaştırılır ve hipotezin doğruluğuna yönelik değerlendirmeler gerçekleştirilir.
SPSS analizi yapmak üzere anket verilerinizi programa girmek için satırları ve sütunları isimlendirerek işe başlayın. Veri girişi sırasında isim, tip, değer benzeri kutucukları mutlaka doldurun. Değişken tipini belirlemek nicel ya da nitel araştırma yaparken bulgularınızın doğruluğundan emin olmak için şarttır.
SPSS ile anket analizi yapılırken takip edilmesi gereken bazı aşamalar mevcuttur. Örneğin SPSS programına veri setinizi eklemeniz gerekir. Anketlerden elde ettiğiniz bulguları teker teker programa ekledikten sonra işin angarya kısmını halletmiş olacaksınız. Sonrasında bulguları ortaya çıkaracak anket analizine başlayabilirsiniz.
Analiz sonrasında elde ettiğiniz bulguları değerlendirdiğinizde SPSS programının kısa sürede oldukça geniş kitleler hakkında bulgular elde etmenize imkan tanıyan kullanışlı bir program olduğunu göreceksiniz.
SPSS Analizi Yapan Yerler
SPSS yapan yerler arasında en doğru sonucu veren ve en güvenilir olan firmalar arasında yer alan yontemistatistik.com, bu işi hakkıyla yapan yerlerden birisi. Buna ek olarak birçok firma da internet üzerinden hizmet veriyor.
İlgili Yayın: SPSS Nedir?
